Choroby zwyrodnieniowe układu nerwowego jest to liczna grupa chorób, w których pierwotnie dochodzi do zmian anatomicznych i upośledzenia czynności określonych struktur. Czynniki przyczynowe nie są znane.
- Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona, czyli drżączka poraźna, należy do częstszych chorób ośrodkowego układu nerwowego. Zachorowalność w Polsce wynosi 2000 – 2500 przypadków rocznie. Istotą choroby są zmiany morfologiczne i biochemiczne, prowadzące do obniżenia zawartości dopaminy (substancji pełniącej rolę przekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym). Choroba ta występuje między 50 — 60 r. życia, częściej u mężczyzn. Objawia się drżeniem spoczynkowym (spostrzegane w kończynach w czasie ich spoczynku), spowolnieniem ruchowym, ubóstwem mimiki, zgięciową postawą ciała, chodem drobnymi kroczkami, wzmożonym napięciem mięśniowym. Choroba zazwyczaj postępuje powoli przez kilka lub kilkanaście lat.
Leczenie polega na podawaniu prekursorów dopaminy, czasem alkaloidów tropinowych lub ich syntetycznych pochodnych. Niekiedy stosuje się leczenie neurochirurgiczne.
- Parkinsonizm
Objawy są podobne jak w chorobie Parkinsona. Mogą powstawać w wyniku uszkodzenia tych samych struktur przez różne procesy chorobowe. Do częstszych przyczyn należą przebyte: nagminne śpiączkowe zapalenie mózgu, zatrucia tlenkiem węgla, dwusiarczkiem węgla, niektórymi lekami (zwłaszcza psychotropowymi), a także miażdżyca.
Leczenie jest takie jak w chorobie Parkinsona.
- Choroba Huntingtona
Jest to rzadka choroba dziedziczna, której pierwsze oznaki pojawiają się pomiędzy 30 — 40 r. życia pod postacią ruchów pląsawiczych i narastającego otępienia. Leczenie jest tylko objawowe.
- Choroba Picka i Alzheimera
Choroby te występują pomiędzy 50 — 60 r. życia. Charakteryzują się postępującym otępieniem oraz występowaniem objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu, takich jak: niedowłady, zaburzenia mowy, apraksja.
Leczenie jest tylko objawowe, rokowanie niepomyślne.
- Zespół Hakima
Choroba ta polega na narastającym wodogłowiu, spowodowanym zaburzeniami wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego. Występują narastające zaburzenia równowagi i objawy uszkodzenia ośrodkowego neuronu ruchowego. Chorują głównie osoby dorosłe.
Rozpoznanie opiera się na badaniach płynu mózgowo-rdzeniowego oraz izotopowym badaniu mózgu.
Leczenie operacyjne.
- Stwardnienie boczne zanikowe
Choroba postępująca o nieznanej przyczynie, atakująca ośrodkowy i obwodowy neuron ruchowy. Rozpoczyna się zazwyczaj osłabieniem i zanikiem mięśni kończyn górnych i objawami niedowładu kurczowego kończyn dolnych. Przebieg jest postępujący.
Leczenie tylko objawowe.
- Jamistość rdzenia kręgowego
Choroba polega na powstawaniu jam w obrębie rdzenia kręgowego, rzadziej przedłużonego. Patomechanizm tych zmian morfologicznych nie jest dokładnie znany. Pierwsze objawy neurologiczne pojawiają się między 20 a 40 r. życia. Są to: zaburzenia czucia bólu i temperatury, zmiany troficzne na kończynach i tułowiu, niedowład kurczowy kończyn dolnych. Przebieg choroby jest powoli postępujący i trwa wiele lat. Leczenie objawowe. W szczególnych przypadkach neurochirurgiczne.